هفته گذشته زمان پيچيده‌اي براي بازار پليمرها و ترکيبات شيميايي در بورس‌کالا بود و شاهد ثبت داده‌هاي متناقض بسياري بوديم. نوسان قيمت دلار آزاد احتمال رشد تقاضا در بورس‌کالا، افزايش جذابيت خريد در بازار داخلي و رشد قيمت‌ها را با خود همراه داشت ولي چنين امري محقق نشد. شاهد بوديم که قيمت‌ها در بازار آزاد به‌رغم رشد قيمت‌هاي پايه در بورس‌کالا، وارد يک فاز کاهشي شد که از برتري عرضه بر تقاضا در اين بازار مهم خبر مي‌دهد. همين امر به تنهايي به موشکافي دقيق‌تري نياز دارد اگرچه در هفته گذشته به بخش‌هايي از داده‌هاي اثرگذار بر اين بازار پرداخته بوديم اما هم‌اکنون با در دست داشتن داده‌هاي بيشتر مي‌توان اظهارنظر دقيق‌تري داشت.
در هفته‌هاي اخير شنيده‌ها و خبرهاي بسياري از احتمال کاهش سهميه خريد بهين‌يابي مشتريان مخابره شد که همين سيگنال با توجه به ذهنيت‌هاي افزايشي، موجب شد تا حجم تقاضا با رويکرد سفته‌بازي و واسطه‌گري در بورس‌کالا افزايش يابد. در کنار آن شاهد بوديم که بسياري از بحث‌ها محقق نشد که خروجي آن تاکنون بالا بودن تقاضاي پليمرها و مخصوصا ترکيبات شيميايي در بورس‌کالا بوده است. همين نکته موجب شد تا برخي از خريداراني که تنها به اميد رشد نرخ و فروش مجدد اقدام به خريد کرده بودند، خود را در موقعيت متزلزلي مشاهده کرده و با توجه به عدم رشد جدي تقاضا، ميل به فروش در بازار افزايش يافت، اگرچه بازار اين بار به نوسان قيمت دلار آزاد هم بي‌اعتماد بود. در اين وضعيت خريداران اصلي باز هم نياز خود را از بورس‌کالا تامين مي‌کردند ولي اين ترس يا دقيق‌تر؛ اين ريسک براي آنها مطرح بوده و هست که امکان محدودشدن سهميه‌هاي خريد بهين‌يابي وجود دارد. اين مطلب تاکنون محرک ديگري براي بالابودن تقاضا به‌شمار مي‌رود، اگرچه در هفته قبل به نسبت هفته قبل از آن شاهد کاهش تقاضا بوديم.
اين موارد در کنار افت قيمت‌ها در بازار داخلي موجب شد تا در هفته گذشته خريد از بورس‌کالا به نسبت هفته‌هاي قبل از آن کاهش يابد. به‌صورت دقيق‌تر خريداران اصلي در بورس‌کالا را مي‌توان به دو بخش اصلي تقسيم کرد؛ خريداراني که تلاش مي‌کردند مصرف واقعي خود را از اين بازار تامين کنند و در بخش دوم خريداراني که براي حفظ جانب احتياط و کاهش ريسک فعاليت‌هاي خود به خريد روي آورده بودند. به عبارت بهتر هنوز در بازار امکان رشد قيمت‌ها وجود دارد زيرا هيچ بعيد نيست که قيمت‌هاي جهاني باز هم افزايشي بوده يا روند صعودي قيمت دلار نيمايي باز هم تداوم يابد. اين واقعيت را بايد در کنار ريسک احتمالي کاهش سهميه‌هاي خريد در نظر گرفت که خروجي آن ورود خريداران جديدي به بازار است. البته اين دسته از خريداران يک ويژگي مهم دارند و آن اينکه تقاضاي اين افراد تقاضاي هيجاني يا خريد انفجاري نيست و اگر قيمت‌ها از جذابيت کافي برخوردار نباشند، تمايل به خريد هم کاهش مي‌يابد، يعني رقابت براي اين دسته از خريداران توجيه چنداني نخواهد داشت و تمايل داشتند مواد اوليه خود را با قيمت‌هايي نزديک به قيمت پايه خريداري کنند. بود و نبود اين تقاضا براي رشد قيمت‌ها در بازار تفاوت چنداني با هم ندارد زيرا اين شيوه از تقاضا در نهايت وارد رقابت جدي نخواهد شد. به‌صورت دقيق‌تر شاهد بوديم که در هفته گذشته حجم تقاضاي مطلوبي در بورس‌کالا به ثبت رسيد ولي رقابت براي خريد چندان گسترده نبود.
البته اثبات موارد فوق به داده‌هاي قطعي نياز دارد که از جدول آمار معاملات در بورس‌کالا قابل رهگيري نيست. زماني که دنياي اقتصاد تلاش کرد تا شاخص قيمت پليمرها در بورس‌کالا را ترسيم کند اين نيازهاي اطلاع‌رساني را مدنظر قرار داده بود و هم‌اکنون شاخص قيمت پليمرهاي دنياي اقتصاد موسوم به DEPPI اين نياز را برآورده مي‌سازد اگرچه اين شيوه تحليلي را مي‌توان براي ساير بازارهاي کالايي هم محاسبه و ترسيم کرد.در هفته گذشته شاهد رشد قيمت‌هاي پايه در بورس‌کالا بوديم ولي DEPPI در هفته قبل افت هفتگي ۰۹/ ۲ درصدي داشت که نشان مي‌دهد هيجاني خريد به کاهش رقابت و افت قيمت‌ها در هفته قبل منجر شده است. به‌عنوان يک مثال مشخص DEPPI در هفته منتهي به ۱۴ آذرماه رشد ۱۱/ ۴ درصدي داشت که بيشترين رشد هفتگي اين شاخص از هفته منتهي به ۹ خردادماه تاکنون است.همان‌گونه که عنوان شد؛ DEPPI در هفته گذشته با ۰۹/ ۲ درصد کاهش به ۹ هزار و ۵/ ۴۷۶ تومان رسيد، اگرچه مي‌توان گفت که با فرض ناديده گرفتن افت قيمت هفته قبل، هنوز مي‌توان روند کلي در اين بازار را افزايشي در نظر گرفت يعني جريان کلي اين نمودار در مسير رشد نرخ قرار دارد.از ويژگي‌هاي مهم هفته گذشته مي‌توان به رشد محسوس فاصله قيمتي دلار آزاد و نيمايي در روز اعلام قيمت‌هاي پايه در بورس‌کالا اشاره کرد که اين رقم به ۲ هزار و ۴۴۹ تومان رسيد که بالاترين فاصله قيمتي ثبت شده از هفته منتهي به ۲ خردادماه تاکنون بود. همين داده احتمال رشد تقاضاي پليمرها در بورس‌کالا را مطرح کرده بود ولي چنين انتظاري محقق نشد آن‌هم در شرايطي که اين فاصله قيمتي براي هفته جاري احتمالا کاهش خواهد يافت.
وضعيت دادوستد در بازار پليمرهاي بورس‌کالا
افت حجم دادوستد هفتگي پليمرها در هفته گذشته به ثبت رسيد و شاهد کاهش ۵/ ۲ درصدي اين رقم بوديم. در هفته قبل حجم معاملات پليمرها در بورس‌کالا به نزديکي ۸۵ هزار و ۹۹۰ تن رسيد که هنوز در سطوح بالايي به‌شمار مي‌رود. به‌صورت دقيق‌تر در ۴ هفته اخير حجم معاملات پليمرها در بورس‌کالا در ارقام جذابي قرار داشتند و مي‌توان گفت که بهترين ۴ هفته معاملاتي به‌صورت مستمر در سال‌جاري به ثبت رسيده است. اين درحالي بود که متوسط معاملات هفتگي در سال گذشته رقمي کمتر از ۶۳ هزار تن بود و متوسط نيمه اول امسال نيز در سطوحي کمتر از ۵۲ هزار تن در هفته به ثبت رسيد. اين ارقام همگي نشان مي‌دهد که اوضاع در بازار پليمرهاي بورس‌کالا مطلوب است و از اين بابت نبايد نگراني خاصي داشت اگرچه براي هفته جاري امکان کاهش حجم معاملات وجود دارد که البته منطقي به نظر مي‌رسد.در هفته قبل حجم عرضه‌هاي هفتگي با ۴۷/ ۲ درصد رشد به ۹۵ هزار و ۵۰۳ تن رسيد که بيشترين رقم ثبت شده از روزهاي پاياني سال گذشته تاکنون است. يعني به‌صورت کلي عرضه‌ها در سطوح متعادل و حتي جذابي قرار دارد که البته از متوسط نيمه اول سال‌جاري يا متوسط سال قبل هم بالاتر است.در هفته قبل حجم تقاضاي ثبت شده براي خريد پليمرها در بورس‌کالا با افت ۶۷/ ۱۳درصدي به ۱۲۲ هزار و ۴۲۴ تن رسيد که باز هم رقم بالايي به‌شمار مي‌رود. اگرچه موارد ذکر شده درخصوص نوسان تقاضا را بايد دلايل اين عقبگرد تقاضاي ثبت شده در بورس‌کالا محسوب کرد. از ويژگي‌هاي ديگر معاملات در هفته گذشته مي‌توان به درصد دادوستد عرضه‌ها اشاره کرد و شاهد بوديم که ۹۰ درصد از عرضه‌هاي مرسوم در بورس‌کالا مورد معامله قرار گرفته است. همچنين نسبت تقاضا به عرضه‌ها به رقم ۲۸/ ۱ رسيد که به معني ثبت ۱۲۸ تن تقاضا براي هر ۱۰۰ تن عرضه است.
همان‌گونه که در نمودار حجم معاملات پليمرها در بورس‌کالا قابل مشاهده است؛ وضعيت اين بازار در هفته‌هاي اخير در يک مسير افزايشي براي حجم معاملات در حرکت بود که شايد اوج حجم معاملات را بتوان در هفته منتهي به ۱۴ آذرماه جست‌وجو کرد که رکورد حجم دادوستد هفتگي براي سال‌جاري به‌شمار مي‌رود. همين نکته به اين معني است که بازار پليمرها به آرامي وارد يک فاز کاهشي از لحاظ حجم معاملات خواهد شد تا هم وضعيت خريد در اين بازار به تعادل رسيده و هم موجودي انبارها به آرامي به مصرف برسد. اين موارد نشان مي‌دهد که بازار پليمرها با محوريت حجم تقاضاي صنعتي در اين گروه کالايي در روزهايي شبيه به اوج قرار گرفته است و مي‌توان از رونق توليد در صنايع تکميلي مصرف‌کننده پليمرها سخن گفت. البته چيزي که بيش از همه اهميت پيدا مي‌کند استمرار حجم معاملات جذاب در اين بازار است که به معني رونق واقعي و مستمر حجم توليد خواهد بود که ناخودآگاه جذابيت خريد محصول نهايي در بازار داخلي و رونق صادرات مصنوعات پليمري را در بر دارد. حال در شرايطي که قيمت دلار آزاد در مسير کاهش نسبي قرار گرفته و از اوج قيمتي خود فاصله گرفته است بايد منتظر پوست‌اندازي در صنعت پليمرها بود و به‌صورت دقيق‌تر حجم واقعي توليد و مصرف حقيقي مواد اوليه از اين پس با شفافيت بالاتري قابل رهگيري است، بنابراين حجم معاملات يکي دو هفته پيش رو اهميت بالاتري به نسبت چند هفته گذشته دارد.
رکورد جديد در بازار شيميايي‌ها
حجم معاملات ترکيبات شيميايي در هفته گذشته در بورس‌کالا با ۲۲ درصد رشد هفتگي به ۴۰ هزار و ۳۵۰ تن رسيد که بالاترين رقم در سال‌جاري و همچنين بيشترين دادوستد ثبت شده از هفته منتهي به ۱۸ مردادماه سال گذشته تاکنون است. در اين بازار حجم تقاضاي هفتگي رشد ۷/ ۲۹ درصدي داشته و به نزديکي ۵۹ هزار تن رسيده است که در بالاترين رقم ثبت شده از هفته منتهي به ۲۳ شهريورماه سال گذشته تاکنون به‌شمار مي‌رود. اين موارد نشانه‌اي قطعي از رونق توليد در صنايع ميان‌دستي و پايين‌دستي ترکيبات شيميايي است آن‌هم در شرايطي که ويژگي‌هاي فني اين بازار اجازه سفته‌بازي‌هاي گسترده را به اين بازار نمي‌دهد. اين سيگنال به معني رونق واقعي توليد است و از آن مهم‌تر مي‌تواند به‌عنوان يک سيگنال مهم براي حمايت از توليد در صنايع پليمري محسوب شود گويي در اين بازار خاص يعني بازار محصولات پتروشيمي شاهد رونق واقعي توليد هستيم و شايد بتوان گفت که اولين جرقه‌هاي واقعي خروج از رکود در اين صنايع به ثبت رسيده است. اينکه اين صنايع بعد از ماه‌ها دست و پنجه نرم‌کردن با رکود با سرعت از رکود خارج شده و رونق را به‌صورت رسمي در آمارهاي معاملاتي ترسيم کند يک داده بسيار مهم است و البته مي‌تواند بر ساير بازارهاي مشابه نيز اثرگذار باشد.به‌نظر مي‌رسد گام‌هاي قدرتمندي براي خروج از رکود برداشته شده است و تداوم اين شرايط حتي با يک يا چند قدم عقب‌نشيني، اثر چنداني بر رونق اين بازارها نمي‌گذارد گويا اقتصاد (خرد) بازارهاي پتروشيمي بعد از بازار فولاد رونق را باور کرده است آن‌هم در شرايطي که رونق بازار پتروشيمي بر خلاف بازار فولاد رونق قيمتي نيست و بهبود را مي‌توان به وضوح در حجم معاملات مشاهده کرد.