براساس گزارشي که اين وبسايت معتبر حوزه پتروشيميها منتشر کرد در شرايط کنوني همه توپها در هوا معلقند اما معلوم نيست در چه نقطهاي فرود خواهند آمد. اين ضربالمثل به معناي آن است که عدم اطمينان و ناامنيهاي پيش روي توليدکنندگان و مصرفکنندگان محصولات گروه پليمري اين قابليت را دارد که در سال آينده شرايط را بهگونهاي متفاوت ترسيم کند.
افزايش ظرفيت توليد محصولات پليمري در آينده مبهمي که در آن شاخصهاي اقتصاد کلان، موضوعات ژئوپليتيک و رفتار تجار مشخص نيست ميتواند اين بازار را با نوسانهاي زيادي روبهرو کند و اين مساله در بازارهايي مثل اروپا و خاورميانه بيش از ساير بازارها محسوس است که فشارهايي را بر فعالان اين صنعت وارد خواهد کرد. اين موضوع زماني مطمئن تر قابل پيشبيني است که به وضعيت سال ۲۰۱۹ توجه ويژه داشته باشيم. در سالي که گذشت بازارهاي محصولات پليمري شرايط ايدهآلي نداشتند و به دلايل متعدد از تحريم ايران گرفته تا جنگ تجاري و تعرفههاي مختلف بر تجارت و ريسکهاي بازار نفت و... اين بازار نتوانست در قد و قامت پيشبينيها ظاهر شود. اين درحالي است که با همه مشکلاتي که در خطوط توليد اين محصولات رخ داد عرضهها افت نکردند اما تقاضا تغيير جهت داد. در سالي که گذشت تقاضا کمتر از حد انتظار بود با اين حال توزيع کاهش تقاضا در گريدهاي مختلف متفاوت بود بهطوريکه تقاضا براي اتيلن بهتر از پروپيلن بود. پروپيلن در کاهش توان رقابتي ناشي از جنگهاي تجاري با هزينههاي بالايي در اروپا و ساير نقاط جهان مواجه شد که کار را براي فعالان حوزههاي پاييندستي سخت کرد. اما اتيلن با عرضه مناسب و تقاضاي قابل قبول روبهرو بود. اما با تمام بالا و پاييني که صنعت پليمر در سال ۲۰۱۹ با آن روبهرو بود، افت اين بازار به اندازهاي که صنعت از آن ترسيده بود رقم نخورد و اين جاي اميدواري دارد که بعد از مشخص شدن شرايط در ۲۰۲۰ بايد ۲۰۲۱ را سالي خوب براي محصولات پتروشيمي بدانيم. با توجه به اينکه سال ۲۰۱۹ آنطور که انتظار ميرفت افت نکرد، اما انتظارات براي سال ۲۰۲۰ همچنان کاهشي است. کارشناسان معتقدند براي پشتيباني از بازار پليمرها که احتمالا تحت تاثير اختلالاتي قرار خواهند گرفت بايد مديريت عرضه را در دستور کار قرار داد. به عقيده آنها مازاد عرضه يکي از اتفاقاتي است که از هم اکنون قابل پيشبيني است. تنها ۵/ ۹ ميليون تن ظرفيت جديد براي توليد اتيلن طي سال ۲۰۲۰ در ايالاتمتحده به جريان خواهد افتاد. يعني همين حالا حدود ۳/ ۴ ميليون تن اتيلن اضافي قابل رديابي است. اين موضوع به معناي سرريز شدن محصولات اضافي از ايالاتمتحده به ساير نقاط دنيا است. کارشناسان در اين باره معتقدند درهاي صادرات را آمريکا براي فروش اتيلن مازاد باز خواهد کرد و در همين رابطه پايانه صادرات اتيلن با سرمايهگذاري مشترک Enterprise Products Partners و Navigator Gas مستقر در منطقه مورگان در ايالاتمتحده نخستين محموله صادراتي اتيلن را در نيمه دوم دسامبر ۲۰۱۹ بارگيري کرده است که اين روند در سال ۲۰۲۰ با شدت بالاتري دنبال خواهد شد. اين ترمينال که ظرفيت بارگيري يک ميليون تن اتيلن را در سال دارد، فعلا با ۶۰ درصد توان خود کار ميکند اما عمليات بهرهبرداري کامل آن در اواخر سال ۲۰۲۰ به اتمام ميرسد که نقش مهمي در صادرات اتيلن آمريکا ايفا خواهد کرد و توانايي صادرات اتيلن ايالاتمتحده بسيار بهبود مييابد.
بايد گفت اين موضوع يکي از اختلالهاي بازار پليمرها براي سال جديد است زيرا يا باعث تراکم مواد اوليه در داخل آمريکا ميشود يا ميل صادرات به اروپا در اين مسير تقويت ميشود که باعث افت قيمتها در آينده در اين بازار خواهد شد که در اين صورت توليدکنندگان آمريکايي مجبورند ميزان توليد خود را کاهش دهند و حتي در حالت بدبينانه برخي خطوط توليد متوقف شوند. در گزارش پيشين به اين موضوع اشاره کرديم که براساس گزارش شوراي پتروشيمي آمريکا، شرکتها از سال ۲۰۱۰ حدود ۲۰۴ميليارد دلار روي تقريبا ۳۴۰ پروژه در ايالاتمتحده سرمايهگذاري کردهاند؛ بر اين اساس پيشبيني ميشود رشد توليد مواد شيميايي در ايالاتمتحده در سال ۲۰۲۰ به حدود نيمدرصد و در سال ۲۰۲۱ به ۳/ ۲درصد برسد. در نقطه مقابل شرايط براي بهبود قيمت پروپيلنها بهتر است. در اين بازار براساس پيشبينيها در سه ماه اول شاهد کند شدن مسير حرکت بازار خواهيم بود اما به تدريج بازار دوره صعودي خود را آغاز ميکند. برخي اين موضوع را به منزله آغاز دورهاي سخت براي فعالان پاييندستي ميدانند اما برخي معتقدند کشش بازار براي جبران هزينههاي توليد اکنون افزايش يافته و اين مساله شانس جديدي در مسير فروش محصولات مبتني بر پروپيلن ايجاد خواهد کرد. اما آنچه مسلم است توليدکنندگان معتقدند براي بيشتر محصولات پليمري ۲۰۲۰ سال سختي خواهد بود. به گزارش «دنياياقتصاد» درحالحاضر وضعيت بازار نفت نيز تعيينکننده مسير آتي محصولات پليمري در دنيا است.
قيمت نفت احتمالا با جهش جدي روبهرو نبوده و اين مساله باعث ثبات در بازار محصولات پليمري و شيميايي ميشود. بهعنوان مثال در يک سال گذشته قيمت نفت ۳۵درصد رشد کرده است اما براي سال آينده انتظار رشد شديد نداريم. اين افزايش قيمت نفت باعث شده است که قيمت نفتا بهعنوان خوراک بخشي از توليدات پليمري با رشد ۱۷ درصدي روبهرو شود. اکنون بهنظر ميرسد سال آينده بازارهاي مذکور بيش از آنکه تحتتاثير هزينههاي توليد باشند تحتالشعاع عرضه و تقاضا در بازار بمانند. در اين رابطه مساله ديگر توافقهاي احتمالي بين ابرقدرتها است. چين و آمريکا هرچند اکنون بر سر توقف جنگ تجاري توافق کردهاند اما دو موضوع را در اين باره نبايد فراموش کرد؛ نخست آنکه آمريکا ممکن است به بهانههايي توافق را ملغي سازد يا از آن خارج شود و از طرف ديگر بايد سال ۲۰۲۰ را سالي بدانيم که آثار ناشي از تعرفه تجاري که فعاليت ۲ هزار و ۵۰۰ شرکت را در آمريکا و چين مختل کرده ظهور خواهد کرد بنابراين نميتوان به قطع و يقين گمان کنيم که چالشها رفتني هستند. بررسيهاي معتبر جهاني نيز نشان ميدهند که قيمت نفت طي سال آينده جهش زيادي را تجربه نخواهد کرد و بهخصوص در سه ماه اول با رشدي آرام روبهرو ميشود. اين موضوع باعث ميشود اهرمهاي تقويتکننده قيمت محصولات پتروشيمي نتوانند از کارآيي خود استفاده کنند. در اين صورت بايد گفت سال آينده ممکن است سال پردرآمدي براي پليمريهاي جهان نباشد و اين درحالي است که بهطور مثال توان شرکتهاي پتروشيمي چيني، آمريکايي، آسيايي و حتي اروپايي در نتيجه يک و نيم سال جنگهاي تعرفهاي به ميزان قابلتوجهي کاهش يافته است در نتيجه افزايش قيمت براي آنها از اهميت بالايي برخوردار است اما بعيد به نظر ميرسد اين خواسته لااقل در سه ماهه اول محقق شود.